Digitale toegankelijkheid en design

Hoi, ik ben Sara en sinds het begin van 2023 ben ik werkzaam als Digital designer bij Puurpxl. Wij werken veel samen met LimoenGroen. Digitale toegankelijkheid speelt daarom vaak een grote rol tijdens ons ontwerpproces!  Sinds ik hier werk, ben ik erg veel te weten gekomen over digitale toegankelijkheid. Voornamelijk door de A11Y (accessibility) kennissessies van Marloes. Voordat ik hier kwam werken, stond ik vaak niet stil bij digitale toegankelijkheid. Nu gaat er geen dag voorbij dat ik niet het kleurcontrast controleer! 

Mijn LimoenGroen collega Marloes vroeg of ik een artikel wilde schrijven over hoe ik als recent afgestudeerde digital designer kijk naar digitale toegankelijkheid. In dit artikel neem ik jullie kort mee door mijn ervaring met digitale toegankelijkheid en hoe ik het toepas in het ontwerpproces.

Zoals ik net al vertelde, stond ik voordat ik bij Puurpxl kwam werken eigenlijk niet stil bij toegankelijk ontwerpen. Dat sommige kleurencombinaties niet goed leesbaar zijn en dat je niet te kleine font sizes moet gebruiken, wist ik wel. Maar verder was het voor mij allemaal erg nieuw en moest ik aan sommige dingen wel even wennen. Het kan namelijk best frustrerend zijn dat het ontwerp voor jou goed leesbaar is, maar de kleurcontrastchecker je toch een dikke faal geeft. 

Terugkijkend op mijn opleiding verbaast het mij dat ik tijdens mijn opleiding eigenlijk maar weinig over digitale toegankelijkheid gehoord heb. Tuurlijk zijn er bij visual design onderwerpen als leesbaarheid en kleurcontrast naar voren gekomen. Maar een specifiek vak waarbij toegankelijkheid centraal staat, heb ik, nu ik ermee werk, toch wel gemist! Ook komen er steeds meer verplichtingen voor websites als het gaat om digitale toegankelijkheid. Mede hierdoor lijkt het mij tijdens een designopleiding van belang om te leren over de richtlijnen en deze mee te nemen in schoolopdrachten.

Aangezien het inmiddels alweer even geleden is dat ik mijn opleiding startte, was ik benieuwd of er al wat meer gedaan wordt met digitale toegankelijkheid. En zo kwam ik de minor Exclusive design tegen. Nu denk je misschien “het moet toch juist inclusief zijn?” Maar zoals ze het zelf op de website omschrijven:

Bij Inclusive Design ontwerp je iets wat voor iedereen goed te gebruiken is. Wat natuurlijk een prachtig streven is. Het grote probleem bij Inclusive Design is de zogenaamde ability bias: het feit dat er veel minder expertise is in het ontwerpen voor die mensen die we meestal negeren, zoals mensen met beperkingen. Dus als je echt inclusief wil ontwerpen dan heb je specialistische expertise nodig. En die expertise ga je opdoen tijdens deze minor, samen met je studiegenoten en de mensen met wie we gaan ontwerpen.

Deze minor laat zien dat er zeker meer aandacht is voor digitale toegankelijkheid. Hopelijk wordt dit ook meer doorgevoerd in het verplichte curriculum. 

Dit zijn een paar tips die mij dagelijks helpen!

Theorie

Een belangrijk onderdeel van digitale toegankelijkheid is het begrijpen van en voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Deze richtlijnen stellen normen vast voor het creëren van toegankelijke digitale content. Deze richtlijnen zijn handig om bij de hand te hebben tijdens het ontwerpproces. Dus ik zou zeggen: lees deze vooral even door!

Contrast checker

Om het als designer wat makkelijker te maken zijn er gelukkig tools die je kan inschakelen om te controleren of iets toegankelijk is of niet (en mogelijk heb jij ook een Marloes op kantoor rondlopen die altijd even mee wilt kijken als expert). Elke dag maak ik wel gebruik van de WebAIM Contrast Checker. Het werkt heel simpel; voer een achtergrond- en een voorgrondkleur in en je krijgt het kleurcontrast te zien. Ook zijn er meerdere Figma plugins die het kleurcontrast checken om het al helemaal makkelijk te maken.

Kleurenschema's

Aan de start van een project maak ik een schema van de kleuren. Hierin staat een overzicht van de kleurcombinaties en het contrast. Op deze manier voorkom ik dat ik iets ontwerp wat niet toegankelijk is. Ook neem ik soms een kijkje op de website Randoma11y. Op deze website worden er toegankelijke kleurencombinaties gegenereerd. Fijn om te gebruiken om zo inspiratie op te doen voor een nieuw project.

Maar wat doe je als het kleurenpalet al vaststaat en er maar weinig kleurencombinaties toegankelijk zijn? Met een "accessible color generator" kun je een kleurcode invoeren en krijg je een toegankelijk alternatief.

Dat je je als ontwerper aan bepaalde restricties moet houden, kan soms lastig zijn. En ik kan mij voorstellen dat het idee van een compleet toegankelijke website saai klinkt. Zelf heb ik ook nog regelmatig momenten waarbij ik denk “Oh kan deze kleur nou ook niet!". Zelf probeer ik het daarom als een extra uitdaging te zien om mijn creativiteit te testen. Want er is nog steeds genoeg wat wel kan! De eisen zitten namelijk ook voor een groot deel bij de functionele onderdelen van een website. Genoeg ruimte op andere plekken dus om mooie UI toe te passen. 

Mijn collega’s hebben dit jaar een project ontworpen waarbij er volledig rekening is gehouden met digitale toegankelijkheid. Voor mij is dat project het bewijs dat a11y niet in de weg staat bij het maken van een tof ontwerp. Dit project staat nog niet live, maar ik denk dat het een goed voorbeeld is om te analyseren hoe er wordt ontworpen met de toegankelijkheidseisen in gedachten.

Zelf kan ik nog erg veel leren over het ontwerpen van toegankelijke websites. Het lijkt mij dan ook een goed voornemen voor 2024 om als team hier samen meer over te gaan leren en wellicht een workshop te volgen. Het lijkt mij als designer een mooie expertise om mij eigen te gaan maken om zo vanuit de designkant ook een aanspreekpunt te hebben zoals Marloes dat op dit moment voor de developers is. Zo kunnen we uiteindelijk een a11y expertise team creëren!